Działania uczelni na rzecz Zrównoważonego rozwoju i Celu 12. zaprezentowane w raportach za lata 2021-22 i 2020-2021 "Politechnika Łódzka na drodze zrównoważonego rozwoju"
Kierując się zasadami zrównoważonego rozwoju, zespół z Instytutu Technologii i Analizy Żywności opracował technologię otrzymywania opakowań z odpadów roślinnych, a nie z surowców pierwotnie przeznaczonych przede wszystkim do konsumpcji, aby nie zabierać przyszłym pokoleniom surowca produkcyjnego, żywieniowego.
Opracowana technologia zakłada wykorzystanie w produkcji opakowań i naczyń jednorazowych nawet 65-90% różnych roślinnych odpadów produkcyjnych. Zastosowane metody wytwarzania i opracowane receptury zakładają stosowanie tylko surowców naturalnych, bez użycia związków chemicznych. Wprowadzenie tych rozwiązań pozwoliło na zaprojektowanie innowacyjnego opakowania jadalnego z surowca roślinnego, odpadowego. Metoda została zgłoszona do ochrony patentowej.
Obecnie istnieje ogromny problem, wiążący się z utylizacją odpadów polimerowych, a przede wszystkim jednorazowych opakowań do żywności, kosmetyków oraz innych artykułów.
Najczęściej nie można takich opakowań przerobić ponownie ze względu na fakt, że posiadają one w swym składzie domieszki różnych polimerów. Racjonalnym rozwiązaniem wydaje się produkcja materiałów biodegradowalnych, wytwarzanych z roślinnych polimerów, która od kilku lat jest głównym celem Wydziału Chemicznego PŁ. Wprowadzenie na rynek tego rozwiązania będzie korzystne dla ludzi i środowiska naturalnego, ponieważ zielone opakowania, opierające się na surowcach roślinnych, rozwiążą problem utylizacji materiałów opakowaniowych.
Przemysł rolno-spożywczy generuje duże ilości biomasy odpadowej. Naukowcy z Politechniki Łódzkiej opracowują technologie, które pozwolą zagospodarować bioodpady w sposób efektywny i wielokierunkowy.
Badania prowadzone są w projekcie BIOSTRATEG finansowanym przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. W ramach projektu zrealizowano doświadczalną suszarnię wysłodków, wykorzystując ciepło odpadowe z cukrowni. Wyniki tych badań po zakończeniu projektu skomercjalizowano, co już przynosi wymierne efekty ekonomiczne i środowiskowe.
Opracowane technologie uzyskały 5 złotych medali na międzynarodowych wystawach wynalazków oraz statuetkę „Łódzkie Eureka” przyznawaną przez Radę ds. Szkolnictwa Wyższego i Nauki przy Prezydencie Miasta Łodzi za wybitne osiągnięcia naukowe.
W dobie rosnącej ilości odpadów plastikowych, pochodzących z przemysłu, niezmiernie ważna jest odpowiednia gospodarka opakowaniowa. Biodegradowalne opakowania zdobywają coraz większy udział w światowym rynku.
Innowacyjnym rozwiązaniem Politechniki Łódzkiej jest folia o właściwościach wydłużających trwałość żywności, a przy tym w pełni biodegradowalna i kompostowalna. Rozwiązanie to może w przyszłości stać się ważnym elementem rynku opakowań w kontekście zmian proekologicznych.
Za swój pomysł w 2020 r. zespół naukowców otrzymał nominację w prestiżowym konkursie Polskiego Inteligentnego Rozwoju 2020 w kategorii Naukowcy Przyszłości oraz wyróżnienie w konkursie „Mam Pomysł na startup” edycja 2020 organizowanym przez Urząd Miasta Łodzi. Tytuł nagrodzonego projektu to „Biodegradowalne opakowanie przeznaczone do pakowania żywności o właściwościach wydłużających trwałość – Biofoil with Chicory/ Naturefoil”.
W Instytucie Surowców Naturalnych i Kosmetyków Politechniki Łódzkiej prowadzone są badania nad nowymi składnikami mas kosmetycznych otrzymywanych z olejów roślinnych po procesie ozonolizy. To na bazie takich eksperymentalnych substancji tworzone będą kosmetyki przyszłości, dzięki którym przemysł zrezygnuje z dodatku konserwantów, jak parabeny czy pochodne formaldehydu. Końcowy produkt jest wolny od ozonu i przyjazny środowisku.
Naukowcy z Politechniki Łódzkiej realizują projekt: „Sustainability and Procurement in International, European and National Systems – SAPIENS Network”, finansowany w ramach unijnego programu „Horyzont 2020” Marie Curie Skłodowska.
Projekt stanowi największy jak dotąd na świecie interdyscyplinarny program doktorancki, łączący zagadnienia zrównoważonego rozwoju i zamówień publicznych. W celu wdrożenia zasad zrównoważonego rozwoju w praktyce zamówień publicznych swoje siły połączyli ekonomiści, prawnicy oraz inżynierowie.
Naukowcy z Instytutu Maszyn Przepływowych, Instytutu Inżynierii Materiałowej oraz z Instytutu Chemii Ogólnej i Ekologicznej pracują nad prototypem urządzenia do bezpiecznego przetwarzania pojemników po aerozolach. Badania są prowadzone w ramach projektu ECO-AEROZOL pozyskanego z NCBiR przez firmę CSD-ECO.
Studenci Industrial Biotechnology w ramach projektu PBL na IFE, opracowali materiał, który jest wegańską skórą.
Apleather jest bardzo mocny i wytrzymały, a przede wszystkim jest w pełni biodegradowalny i nie zawiera substancji szkodliwych dla środowiska. Ponadto, materiał można łatwo barwić, co czyni go atrakcyjnym do produkcji artykułów konsumenckich.
W 4. edycji ogólnopolskiego konkursu Stena Circular Economy Award – Lider Gospodarki Obiegu Zamkniętego w kategorii „Propozycje wdrożeń GOZ” wyróżniono pomysł zgłoszony przez studentów Politechniki Łódzkiej.
Studenci kierunku zarządzanie i inżynieria produkcji zostali wyróżnieni za projekt „Wielorazowe opakowanie kurierskie”. Jego celem jest minimalizacja produkcji odpadów przez wprowadzenie opakowania wielokrotnego użytku wykonanego z „zielonych” polimerów.
Zespół naukowców z Wydziału Biotechnologii i Nauk o Żywności opracował innowacyjną technologię na otrzymanie wytrzymałej folii biodegradowalnej powstałej na bazie skrobi. Mimo, że ten materiał bazowy folii ma wiele zalet (między innymi jest kompostowany), to jednak jednocześnie łatwo wchłania wodę i może ulegać osłabieniu podczas użytkowania. Dodatkowo podlega starzeniu, przez co wzrasta podatność na rozrywanie. Naukowcom z PŁ udało się w znacznym stopniu pokonać te wady, dzięki wprowadzeniu do folii skrobiowej dodatku, będącego organicznym kwasem występującym w wielu ziarnach. Prowadzi to do zmniejszenia chłonności wody, przepuszczalności gazów i podatności na zerwanie folii z tak zmodyfikowanej skrobi. Z kolei do nadania właściwości przeciwdrobnoustrojowych do folii skrobiowej dodano ekstrakt z korzenia cykorii. W postaci cienkich folii ten materiał może być wykorzystywany do produkcji torebek, saszetek, owinięć do tacek przeznaczonych do pakowania żywności lub kosmetyków mających głównie postać stałą. Z zaprojektowanego materiału można również wytłaczać tacki lub naczynia jednorazowe. Ostatni etap prac technologicznych prowadzony jest w parku maszynowym Instytutu Nowych Syntez Chemicznych w Puławach, w którym planowane są kolejne próby technologiczne. Naukowcy z PŁ są o krok od zaoferowania gotowej folii na rolce, co umożliwi przejście do przemysłowego wykorzystania folii. Technologia została zgłoszona do opatentowania. Więcej informacji.
Studenci kierunku Industrial Biotechnology w ramach projektu PBL, opracowali materiał, który jest wegańską skórą. Projekt wykorzystujący odpady z jabłek może przypaść do gustu wszystkim miłośnikom ochrony środowiska. Appleather jest bardzo mocny i wytrzymały, a przede wszystkim jest w pełni biodegradowalny i nie zawiera substancji szkodliwych dla środowiska. Ponadto, materiał można łatwo barwić, co czyni go atrakcyjnym do produkcji artykułów konsumenckich. Wyprodukowanie ekoskóry z owoców nie generuje też dużych kosztów, dlatego pomysł studentów wydaje się naprawdę innowacyjny, jednak na tym etapie wymaga jeszcze kilku poprawek. Materiał nie jest wodoodporny, co ogranicza możliwości jego zastosowania. Zespół zamierza jednak kontynuować swoją pracę i dalej doskonalić wynalazek. W październiku 2021 r. studenci PŁ opowiedzieli o swoim wynalazku w programie Dzień dobry TVN. Więcej informacji.
Kosmetyki otrzymane na bazie surowców naturalnych, pozbawione wszelkich syntetycznych „ulepszaczy” cieszą się dziś dużym zainteresowaniem. W Instytucie Surowców Naturalnych i Kosmetyków prowadzone są badania nad nowymi składnikami mas kosmetycznych otrzymywanych z olejów roślinnych po procesie ozonolizy. Punktem wyjścia dla prac badawczych jest m.in. oliwa z oliwek i olej rzepakowy. Każdy z tych biomateriałów stanowi rezerwuar potencjalnie cennych związków chemicznych. Zabieg polegający na wprowadzaniu ozonu do oleju roślinnego pozwala dodatkowo zwiększyć tę pulę. Po obróbce produkt kosmetyczny na bazie oleju wykazuje przyjemniejszy zapach, wyraźnie mniejszą alergenność, a rozprowadzony na ciele zapewnia lepsze nawilżenie. Ozonowany olej roślinny wykazuje działanie przeciwstarzeniowe, regeneracyjne i przeciwdrobnoustrojowe.
Przygotowany na jego bazie końcowy produkt jest wolny od ozonu i przyjazny środowisku. Prowadzone w Instytucie prace potwierdzają, że ozonowany olej roślinny może być z powodzeniem wkomponowany do składu masy kosmetycznej, a wniesiony jego obecnością wkład sensoryczny i funkcjonalny będzie sprzyjał ogólnej charakterystyce gotowego preparatu. To na bazie takich eksperymentalnych substancji tworzone będą kosmetyki przyszłości, dzięki którym przemysł zrezygnuje z dodatku konserwantów, jak parabeny czy pochodne formaldehydu. Problematyka poszukiwania rokujących składników dla celów produkcji mas kosmetycznych jest systematycznie rozwijana w ramach prac Instytutu. Wykorzystanie ozonu to jedno z wielu rozmaitych narzędzi dostępnych naukowcom. W 2021 r. postępy na tym polu zostały rozszerzone o całkiem nowy obszar badań, zakładający sięgnięcie do naturalnych procesów modyfikacji z udziałem drobnoustrojów. Więcej informacji.
Naukowcy z Instytutu Marketingu i Zrównoważonego Rozwoju realizują projekt: „Sustainability and Procurement in International, European and National Systems – SAPIENS Network”, finansowany w ramach unijnego programu „Horyzont 2020” Marie Curie Skłodowska. Projekt stanowi największy na świecie interdyscyplinarny program doktorancki, łączący zagadnienia zrównoważonego rozwoju i zamówień publicznych. W celu wdrożenia zasad zrównoważonego rozwoju w praktyce zamówień publicznych swoje siły połączyli ekonomiści, prawnicy oraz inżynierowie. W 2022 r. na Wydziale Organizacji i Zarządzania odbył się tzw. Advance Training Course (ATC) dotyczący zagadnień zrównoważonych łańcuchów dostaw. W wydarzeniu wzięło udział niemal 70 uczestników z całego świata w formie stacjonarnej oraz online. Pierwszy dzień poświęcony został narzędziom pozwalającym na bardziej zrównoważone zarządzanie łańcuchem dostaw, takim jak: normy, analizy cyklu życia i oznakowanie ekologiczne, omówiono też rolę samego produktu i jego projektowania. Drugi dzień dedykowany był zagadnieniom społecznym takim jak prawa człowieka w zarządzaniu łańcuchem dostaw. Więcej informacji
Naukowcy z Wydziału Technologii Materiałowych i Wzornictwa Tekstyliów pracują nad innowacyjnym produktem w postaci folii biodegradowalnej, zawierającej nadrukowany sensor zmiany temperatury z minusowej na dodatnią w sposób nieodwracalny. Zastosowanie tego typu produktu w opakowaniach mrożonek pozwoli w sposób obiektywny stwierdzić, czy po zamrożeniu w dalszych procesach transportu lub w trakcie przechowywania nie nastąpił etap rozmrażania i ponownego zamrażania. Dodatkowo badania te mają służyć opracowaniu folii, ulegającej biodegradacji, którą będzie można stosować na produktach poddawanych głębokiemu mrożeniu. Głównym produktem projektu będzie innowacyjne opakowanie monitorujące w sposób aktywny i inteligentny jakość mrożonej żywności. Tym samym innowacja w sposób bezpośredni i pośredni wpłynie i wpisze się również w zarządzanie cyklem dostaw, magazynowania, optymalizację łańcuchów dystrybucji, przechowalnictwa i ograniczenie strat w żywności (na każdym etapie produkcja-transport-sklep-konsument).
Obecnie przemysł tekstylno-odzieżowy jest drugą co do wielkości branżą obciążającą środowisko - zaraz po przemyśle paliwowym. Projekt GreenTEX (Sustainable Design and Process in Textiles for Higher Education) odpowiada na związane z tym zagadnieniem potrzeby współczesnej edukacji i rynku pracy, odnosząc się do obszaru zrównoważonych tekstyliów. W ramach projektu opracowane zostaną innowacyjne rozwiązania i kierunki działania. Dzięki temu w przyszłości branża tekstylno-odzieżowa stanie się mniej kancerogenna, a użytkownik będzie mógł otrzymać bezpieczny produkt wysokiej jakości. Przygotowane materiały będą zawierały nie tylko konkretne rozwiązania, ale pokażą całą serię możliwości zrównoważonych działań, które można wykorzystać w procesie edukacji i w biznesie. PŁ realizuje projekt we współpracy z uczelniami z Czech (Technická Univerzita w Libercu), Portugalii (Universidade De Aveiro), Chorwacji (Sveuciliste w Zagrzebiu) i Litwy (Kauno Technologijos Universitetas).
W PŁ obowiązują stosowne regulacje dotyczące zasad gospodarki odpadami, które zobowiązują wszystkie jednostki organizacyjne PŁ do przestrzegania określonych zasad, a w szczególności do przestrzegania hierarchii działań obowiązujących w gospodarowaniu odpadami, polegającej na: zapobieganiu powstawaniu odpadów; minimalizowaniu ilości ich wytwarzania; zapewnianiu zgodnego z zasadami ochrony środowiska odzysku odpadów; zapewnianiu zgodnego z zasadami ochrony środowiska unieszkodliwiania tych odpadów, których powstaniu nie udało się zapobiec, lub których nie udało się poddać odzyskowi; selektywnym zbieraniu odpadów w miejscu ich powstawania i ich klasyfikowaniu zgodnie z obowiązującym na podstawie przepisów wykonawczych katalogiem odpadów. Uczelnia prowadzi selektywną zbiórkę odpadów zgodnie z obowiązującym prawem i w trosce o naszą planetę. W każdym budynku w miejscach ogólnie dostępnych znajdują się punkty wyposażone w pojemniki do selektywnego zbierania odpadów: papier, szkło, metale i tworzywa sztuczne, bio, pozostałe po segregacji. Odpady są przenoszone do zlokalizowanych na Kampusach pergoli, w których umieszczane są śmieci w odpowiedniej frakcji (oznaczone kontenery). Dodatkowo w niektórych miejscach zbierane są także nakrętki na cele charytatywne i baterie. Opracowana została także „Instrukcja postępowania z odpadami niebezpiecznymi, w tym z odpadami chemicznymi w PŁ”. Zawiera ona zapisy dotyczące m.in. szczegółowego sposobu postępowania z odpadami chemicznymi, opis struktury organizacyjnej systemu zbierania i gromadzenia odpadów niebezpiecznych, zasady funkcjonowania systemu zbierania i eliminacji odpadów chemicznych, itd. Poszczególne jednostki organizacyjne PŁ mają swoich pełnomocników ds. gospodarki odpadami niebezpiecznymi.
Każdego roku miliony ton odpadów gumowych kończą swój żywot i stają się ogromnym wyzwaniem dla środowiska. Unieszkodliwianie opon wycofanych z eksploatacji ze względu na ich ilość i trwałość stanowi problem ekologiczny i ekonomiczny. Zespół naukowców z Wydziału Biotechnologii i Nauk o Żywności oraz Centrum Papiernictwa i Poligrafii opracował metodę pozwalającą częściowo przetworzyć zużytą oponę i stworzyć biodegradowalne opakowanie, całkowicie nieprzepuszczalne dla powietrza. Zespół nie poprzestał na dalszej poprawie funkcjonalności kompozytu i pracuje nad ograniczeniem hydrofilowości. Więcej informacji.
W ramach realizacji Celu 12. przewidziano takie zadania, jak „zapewnienie dostępu do istotnych informacji i podniesienie świadomości wszystkich ludzi na całym świecie w zakresie zrównoważonego rozwoju i stylu życia w zgodzie z naturą” oraz „zachęcanie przedsiębiorstw do wdrażania praktyk w zakresie zrównoważonego rozwoju i uwzględniania informacji na ten temat w swoich cyklicznych raportach”. W odpowiedzi na tak zdefiniowane zadania PŁ publikuje informacje na ten temat, a w roku akademickim 2021/22 uruchomiła na swojej stronie zakładkę dedykowaną zrównoważonemu rozwojowi: (w języku polskim i angielskim). Uczelnia publikuje także raporty z działań na rzecz realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju, zachęcając inne uczelnie i przedsiębiorstwa do pójścia w jej ślady. W 2021 r. miał z kolei premierę nowy cykl spotkań live #EKOlogicznie z PŁ. Co dwa tygodnie naukowcy z PŁ dzielili się swoją wiedzą na tematy związane z ekologią, radzili, jak być świadomym konsumentem, podpowiadali, jakie decyzje warto podejmować, troszcząc się o środowisko. Łącznie ukazało się 10 odcinków #EKOlogicznie z PŁ (np. Zakupy w duchu ekologii, Fotowoltaika dla laika), które na kanale YouTube obejrzało 1 710 osób, na Facebooku – 59,2 tys. odbiorców. Zobacz więcej.