Prof. Ryszard Pawlak jest absolwentem Wydziału Elektrycznego (obecnie WEEIA). W 1982 r. uzyskał stopień doktora nauk technicznych również na tym Wydziale. W roku 2002 otrzymał stopień doktora habilitowanego na podstawie rozprawy pt.: „Laserowa modyfikacja właściwości materiałów przewodzących”. Od 2007 r. jest dyrektorem Instytutu Systemów Inżynierii Elektrycznej na WEEIA.
Zainteresowania naukowe prof. Pawlaka dotyczą oddziaływania promieniowania laserowego z materiałami oraz mikrotechnologicznych zastosowań laserów. Jest autorem czterech oryginalnych technologii z tej dziedziny.
W ramach stypendium Niemieckiej Wymiany Akademickiej DAAD odbył staż naukowy w największym ośrodku badań laserowych w Europie - Fraunhofer Institut für Lasertechnik w Aachen, a także staże w LETI (Leningradskoj Elektrotechniczeskij Institut), Rosja, Technische Universität Berlin, Technische Universität Braunschweig, Universitat Politecnica de Catalunia (Barcelona), Universiteit Gent.
Dorobek naukowy prof. Ryszarda Pawlaka obejmuje autorstwo: 2 monografii, 2 rozdziałów w monografiach, 2 podręczników akademickich, 35 artykułów w czasopismach, w tym 20 w czasopismach indeksowanych w Journal Citation Reports, 48 referatów opublikowanych w materiałach konferencji międzynarodowych oraz współautorstwo 3 patentów. Wypromował dwch doktorów nauk technicznych.
Prof. Pawlak kierował zespołami realizującymi 6 grantów finansowanych przez KBN, MNiSW, NCBiR, UE (Europejski Program Rozwoju Regionalnego), European Space Agency.
Prof. Ryszard Pawlak w latach 2005-2008 był prodziekanem na WEEiA PŁ. Jest członkiem Rady Programowej Centrum Laserowych Technologii Metali PŚw i PAN. Za swoją działalność został wyróżniony Srebrnym Krzyżem Zasługi (2004), Złotym Medalem Za Długoletnią Służbę (2010), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (2015), Odznaką „Zasłużony dla Politechniki Łódzkiej” (2005), Srebrną Honorową Odznaką Stowarzyszenia Elektryków Polskich.
Pozanaukowe zainteresowania prof. Pawlaka to podróże, literatura historyczna, jazda na nartach.