Rewitalizacja jest jednym z ważniejszych problemów, z którymi boryka się Łódź, ale również wiele miast na świecie. Na Politechnice Łódzkiej naukowcy oraz studenci zajmują się tym tematem. Uczelnia oferuje, obok wykształcenia - doświadczenie, a to już jako studenci zdobywają członkowie SKN Cirkula. O ich sukcesach i najważniejszych projektach opowiada Jakub Misiak, przewodniczący Koła.
SKN Cirkula realizuje projekty rewitalizacyjne. Który z nich jest najważniejszy?
Jednym z naszych flagowych projektów, ściśle powiązanych z problematyką rewitalizacji, są ogólnopolskie studenckie warsztaty urbanistyczno-architektoniczne „Włócz się… po mieście” i “Włócz się... Polesie”, poświęcone zagadnieniu rewitalizacji śródmiejskiej tkanki Łodzi. Zostały one zorganizowane we współpracy, m.in. z Miejską Pracownią Urbanistyczną w Łodzi i Biurem ds. Rewitalizacji i Rozwoju Zabudowy Urzędu Miasta Łodzi. Dotychczas odbyły się dwie edycje wydarzenia. Podczas każdej z nich zadaniem uczestników było opracowanie koncepcji przekształceń dla zdegradowanego kwartału łódzkiego wraz z zaplanowaniem możliwych działań rewitalizacyjnych. Pierwsza edycja poświęcona była problematyce pierwszego z ośmiu priorytetowych obszarów rewitalizacji obszarowej miasta Łodzi - ulicy Włókienniczej. Druga edycja dotyczyła fragmentu miasta, który został objęty programem Zielone Polesie. Do współpracy zaproszono nie tylko łódzkich urzędników, ale także działaczy społecznych, zaangażowanych w przekształcenia miasta.
Jakie rezultaty przynoszą studenckie działania?
Efekty warsztatów zostały przekazane na potrzeby prac nad miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego dla tego obszaru Łodzi. Koncepcje opracowane podczas naszych warsztatów zostały także zaprezentowane Doraźnej Komisji ds. Rewitalizacji Miasta Rady Miejskiej w Łodzi i zyskały aprobatę Radnych. Pomysły studentów na przekształcenia terenu dawnej fabryki Polleny-Ewy oraz tzw. Zielonego Rynku, zaprezentowane w koncepcjach warsztatowych, są przedmiotem dyskusji łódzkich włodarzy i projektantów. Tak pozytywne przyjęcie efektów poprzednich edycji wskazuje, że nasze działania mają realny wpływ na przestrzeń Łodzi. Aktualnie członkowie koła pracują nad kolejną edycją warsztatów, ale ich dokładna problematyka i zakres terytorialny jest na razie niespodzianką. Możemy jednak zdradzić, że po raz kolejny uczestnicy staną przed zadaniem przekształcenia fragmentu Łodzi.
Które z podjętych działań postrzegacie jako największy sukces?
Jedną z naszych pierwszych większych inicjatyw był projekt “Łódzkie Białe Plamy”, którego celem było przywrócenie pamięci o utraconych elementach tożsamości miasta, w szczególności zaś o wartościowych obiektach, które istniały w mieście, ale zostały zburzone. Projekt został zrealizowany dzięki funduszom z programu „Młodzież w działaniu” finansowanego przez Komisję Europejską. W ramach jego realizacji udało nam się zorganizować, m.in. debatę z ekspertami (architektem miasta Łodzi oraz prezesem Fundacji Ulicy Piotrkowskiej), grę miejską połączoną z wystawą zdjęć i szkiców oraz warsztaty dla dzieci i młodzieży szkolnej. W ramach podsumowania odbyła się ogólnopolska konferencja studencka zorganizowana przez SKN GP Cirkula. Nasz projekt doczekał się również swojego debiutu wśród pamiątek związanych z Łodzią – wybrane szkice pojawiły się na produktach Pociągu do Łodzi oraz na pamiątkowych biletach z okazji 85-lecia powstania zajezdni tramwajowej przy ul. Dąbrowskiego. Zostawiliśmy po sobie także ślad w przestrzeni miasta umieszczając tablice informacyjne na terenie OFF Piotrkowska, które wiszą do dziś.
Biorąc pod uwagę doświadczenie SKN Cirkula z projektów rewitalizacyjnych, jak zmieniają one przestrzeń?
Rewitalizacja zmienia sposób spojrzenia na miasto. Kiedyś Łódź była postrzegana jako szara i brudna, teraz natomiast staje się miejscem modnym i atrakcyjnym dla turystów, inwestorów oraz młodych ludzi. Zaangażowanie społeczeństwa w proces rewitalizacji nie tylko sprawia, że miasto staje się piękniejsze, ale również zwiększa poczucie tożsamości i wzmacnia identyfikację mieszkańców z Łodzią.
Nasze miasto jest pionierem w dziedzinie rewitalizacji. Łódź prowadzi szeroki program pilotażowy mający na celu odnowę historycznego rdzenia miasta. Łódź stara się także o przyznanie prawa do organizacji tzw. Małego Expo w 2022 roku, właśnie o szeroko pojętej tematyce rewitalizacji w mieście. Dzięki temu Łódź ma szansę stać się miejscem jeszcze bardziej rozpoznawalnym nie tylko w Polsce, ale i na świecie.
Czy rewitalizacja ma tylko wymiar estetyczny?
W powszechnym rozumieniu rewitalizacja często mylnie jest sprowadzana do działań remontowych i poprawy estetyki. To jednak zaledwie ułamek całego procesu.
Oprócz działań "twardych" polegających na modernizacji budynków, infrastruktury towarzyszącej, poprawie warunków zamieszkania/użytkowania obszaru, wymianie elewacji na bardziej "estetyczną" i nawiązującą do historycznych podziałów, ogromną rolę w procesie odgrywają tzw. “działania miękkie”, czyli takie które mają przeciwdziałać wykluczeniu społecznemu, m.in. poprzez stymulację gospodarczą, edukację osób zagrożonych wykluczeniem i podwyższanie ich kwalifikacji zawodowych. To także działania na rzecz współpracy z mieszkańcami we wspólnym zaplanowaniu rewitalizacji w celu ich aktywizacji i minimalizacji konfliktów. Podczas tego procesu projektowane są także działania w kierunku poprawy ich sytuacji na rynku pracy.
Jacy eksperci pracują w procesie rewitalizacji?
Ze względu na interdyscyplinarny charakter działań, proces rewitalizacji wymaga włączenia przedstawicieli wielu branż, którzy będą potrafili ze sobą współpracować. Absolwenci budownictwa, architektury, urbanistyki to osoby, które będą zajmowały się projektowaniem przekształceń struktury miejskiej, a także zagospodarowaniem przestrzeni publicznych. W proces mogą zostać włączeni również absolwenci antropologii, socjologii czy innych nauk społecznych, którzy będą potrafili współpracować ze społecznością lokalną już na etapie planowania oraz podczas przebiegu postępowania. We wspieraniu przedsiębiorczości na rewitalizowanym obszarze o konsultacje z pewnością zostaną poproszeni ekonomiści. Osobami, które mogłyby koordynować te wszystkie działania są właśnie absolwenci interdyscyplinarnego kierunku jakim jest, m.in. gospodarka przestrzenna, czy uruchamianej na PŁ rewitalizacji miast.
Warto być studentem, ponieważ...
To czas, w którym szukamy swojego miejsca i tego w czym chcielibyśmy się spełniać. Dzięki studiom staramy się być bardziej atrakcyjni na rynku pracy, a także kształtujemy nasz charakter i osobowość. Studia dla nas oznaczają rozwój. Mamy pasje, ambicje i plany, a studia pozwalają nam je rozwijać i osiągać pierwsze mniejsze i większe sukcesy.
Bycie studentem to nie tylko chodzenie na wykłady. To działalność w kołach naukowych, organizacjach, które inspirują do działania na wielu różnych polach. Dzięki nim zdobywamy doświadczenie oraz umiejętności, które przydają nam się nie tylko na studiach, ale także w pracy czy po prostu w życiu.
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki Przestrzennej “Cirkula” funkcjonuje w Kolegium Gospodarki Przestrzennej i na Wydziale Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska Politechniki Łódzkiej pod opieką dr inż. Barbary Wycichowskiej. Cirkula zrzesza studentów, którzy pragną nie tylko zdobywać dodatkową wiedzę i rozwijać swoje umiejętności, ale także dzięki pasji chcą tworzyć projekty pozytywnie zmieniające wizerunek Łodzi. W ramach działalności koła podejmowane są inicjatywy wspierające poprawę funkcjonowania i estetyki naszego otoczenia.
SKN Cirkula zajmuje się tematyką szeroko pojętej gospodarki przestrzennej. W działaniach zajmuje się zagadnieniami dotyczącymi urbanistyki, estetyki przestrzeni, partycypacji społecznej, ochrony dziedzictwa kulturowego i krajobrazu oraz zrównoważonego transportu. Profil działalności koła obejmuje także rewitalizację.